Lapas attēli
PDF
ePub

AANTEEKENINGEN.

1) Göttingen, 1812.

2) Göttingen, 1817.

3) Voor de geschiedenis der statistiek zijn inzonderheid belangrijk: F. J. Mone, historia statisticae adumbrata, Lovanii 1828; J. FALLATI, Einleitung in die Wissenschaft der Statistik, Tübingen 1843; R. VON MOHL, Geschichte und Literatur der Staatswissenschaften, Th. III (1858), S. 637-674; en voorts de Comptes rendus van de internationale statisti.sche congressen te Brussel in 1853, te Parijs in 1855, te Weenen in 1857. Zie voor hetgeen in ons land na 1815 voor de statistiek gedaan is, cene opgave in den Konst- en Letterbode van 5 December 1853, proef blad.

*) L. III, c. VI.

5) De oratore, l. II, c. 82. Cfr. de legibus, l. III, c. 18.

6) Mr. J. ACKERSDYCK, in het staatkundig en staathuishoudkundig jaarboekje voor 1854, blz. 319.

7) Novum organon, I. II, aphor. 2.

3) Vorbereitung zur Staatswissenschaft der Europäischen Reiche, § 8.

9) C. G A. KNIES, die Statistik als selbstständige Wissenschaft, Cassel 1850, gaat te ver als hij beweert (S. 61) dat ACHENWALL in het geheel geene oorzaken aangaf. Zie b. v. diens Staatsverfassung der heutigen vornehmsten Europäischen Reiche, 5o Ausgabe, Göttingen 1768, S. 129, 281.

10) M. GIOJA, Filosofia della statistica, Milano 1829, T. IV, p. 445: La Filosofia della statistica può essere divisa in due parti: La prima espone i sintomi dello stato delle nazioni. La seconda accenna le cause dello stato delle nazioni."

11) F. J. MONE, Theorie der Statistik, Heidelberg 1824, S. 5: "Die Wirkung der Staatsgrundkräfte hängt von ihrer Grösse und Beschaffenheit ab. Wodurch, wie und in wie fern sie wirken, wird hier untersucht."

12) A. QUETELET, lettres sur la théorie des probabilités appliquée aux sciences morales et politiques, Brux. 1846, p. 307: Si l'on a pris toutes ces précautions, on n'a, en définitive, établi qu'un fait, qu'il faut savoir interpréter. C'est déjà beaucoup sans doute; mais il reste encore à donner l'explication du fait et à remonter à la connaissance des causes qui l'ont produit."

13) J. FALLATI, opere laudato § 58: im weitern Kreise umfasst sie (nl. die Statistik) die Zustände der Gegenwart einerseits als Wirkungen vergangener Ursachen, andererseits als Ursachen zukünftiger Wirkungen." Vergel. Mr. J. ACKERSDYCK, t. a. pl. blz. 323: » Zal die kennis wetenschap worden, zoo is het niet genoeg te weten hoe het volk is, maar tevens waarom het zoo is;" en R. VON MOHL, Encyclopädie der Staatswissenschaften, Tübingen 1859, § 110: Die Wissenschaft, welche die bestehenden Zustände kennen lehrt und erklart, ist die Statistik."

14) Theorie der Statistik, S. 85.

15) Cours complet, Paris 1852, T. II, p. 494: "La statistique n'est pas proprement

une science."

16) Revue encyclopédique, Mai 1823, p. 322; aangehaald bij FALLATI, § 32 no. 1. — Dat overigens MONE in zijne Historia (p. 11) SAY al te hard valt door te beweren dat hij ne notionem quidem statisticae intellexit, bewijzen de hoofdstukken uit diens Cours complet, die over de Statistiek handelen.

17) Waardye van Lyfrenten naar proportie van Losrenten, 1671.

18) Theorie, S. 43 f.

19) P. A. DUFAU, traité de statistique, Paris 1840, p. 146, no. 2: "Ces données élémentaires, auxquelles s'applique la méthode statistique, doivent être essentiellement exprimées par des termes numériques, puisque c'est seulement ainsi qu'on peut faire emploi du calcul dans l'ordre de faits dont il s'agit, et donner à la science le caractère positif."

" La

20) A. MOREAU DE JONNÈS, éléments de statistique, 2o ed. Paris 1856, pag. 1: statistique est la Science des Faits naturels, sociaux et politiques, exprimés par des termes numériques. Elle a pour langage celui des chiffres. Elle procède constamment par des nombres.” 21) Zie R. VON MOHL, Gesch. und Liter., Th. III, S. 662 fg. Ten onregte beschuldigt MOHL aldaar den verdienstelijken QUETELET: dass er nicht scharf genug hervorhob, wie in diesen hauptsächlich in Zahlen ausdrückbaren und daher zum Berechnen geeigneten Thatsachen keineswegs der ganze Inhalt der Statistik begriffen sei." Zie o. a. diens aangehaalde Lettres, p. 275: D'autres, au contraire, ont voulu la restreindre, et la réduire à ne présenter que des tableaux purement numériques, sans songer qu'il existe des renseignements qu'il serait impossible d'exprimer en nombres. L'exposé de l'état politique, par exemple, appartient essentiellement à la statistique d'un pays, et cependant on ne saurait le faire connaître par des chiffres. Vgl. ook p. 286.

**) Statistique de la France, Paris 1860, Introduction, p. V.

23) Het reeds aangehaalde werk is aan dat betoog toegewijd.

24) E. A. JONAK, Theorie der Statistik, Wien 1856, S. 80-92. R. VON MOHL, Gesch. und Liter., Th. III, S. 665 f.

25) Zie R. VON MOHL, Gesch. und Liter., Th. III, S. 648-652.

26) Zie de werken van A. QUETELET, sur l'homme et le développement de ses facultés, Bruxelles 1836; en: du systeme social et des lois qui le régissent, Paris 1848. Vgl. H. TH. BUCKLE, history of civilisation in England, London 1858, Vol. I, p. 19-32.

27) Reeds in het begin dezer eeuw had ADRIAAN KLUIT te Leiden openbare lessen over de statistiek gegeven en dien ten gevolge in 1806, weinige maanden voor zijnen dood, van de Curatoren der hoogeschool den titel van Professor Statisticae ontvangen. Zie de Jaarboeken der wetenschappen en kunsten in het koningrijk Holland, door J. MEERMAN, IIe deel, le stuk (1810) blz. 15. Vgl. mijn opstel over Het collegie van ADRIAAN KLUIT over de statistiek van Nederland, in het Tijdschrift voor staathuishoudkunde en statistiek, Dl. XII (1855) blz. 245-262.

18) On liberty, London 1859, p. 198.

19) Koninklijk Besluit van Nov. 1858, Stsbl. n°. 75, art. 8.

SERIES LECTIONUM,

IN ACADEMIA RHENO-TRAIECTINA

INDE A FERIIS AESTIVIS ANNI CIOIDCCCLX USQUE AD FERIAS AESTIVAS ANNI CIDIDCCCLXI,

A PROFESSORIBUS ET LECTORIBUS HABENDARUM,

RECTORE

GEORGIO GUILIELMO VREEDE.

IN FACULTATE IURIDICA.

Ius Pandectarum enarrabit B. I. L. DE GEER, diebus Lunae, Martis, Mercurii, et Veneris, hora XI.

Historiam Iuris Romani tradet B. I. L. DE GEER, diebus Lunae et Veneris, hora XII, Iovis, hora X.

Institutiones Iustiniani interpretabitur B. I. L. DE GEER, diebus Lunae, Martis, Mercurii, Iovis et Veneris, hora VIII.

Encyclopaediam Iuris exponet B. I. L. DE GEER, diebus Martis, Mercurii et Iovis, hora I.

Disciplinae Iuris naturalis fata et praecipua placita exponet G. G. VREEDE, diebus Lunae, Mercurii et Veneris, hora IX.

Ius publicum Batavum tradet G. G. VREEDE, diebus Lunae et Martis, hora VIII.

Literaturam Iuris publici Batavi, ab anno 1775 usque ad nostra tempora, tradet G. G. VREEDE, die Mercurii hora I.

Ius Gentium Europaeum tradet G. G. VREEDE, diebus Martis et Saturni, hora X.

Ius criminale docebit G. G. VREEDE, diebus Mercurii, Iovis et Veneris, hora VIII.

Codicem Quaestionum criminalium explicabit G. G. VREEDE, diebus Iovis hora X, Veneris, hora I, Saturni, hora VIII.

Ius civile Neerlandicum docebit 1. A. FRUIN, diebus Lunae, hora XII, Martis, Iovis et Saturni, hora IX.

Ius mercatorium et maritimum exponet 1. A. FRUIN, diebus Lunae, Mercurii et Veneris, hora IX.

Legem iudiciorum privatorum explicabit 1. A. FRUIN, diebus Lunae, Mercurii et Veneris, hora X.

Exercitiis practicis, a provectioribus instituendis, post ferias hibernas praeerit 1. A. FRUIN, alternis Mercurii diebus, hora vespertina VII.

A. C. HOLTIUS legitimam vacationem consecutus recitationes nullas edicit; quodsi alia ope iuris studiosis prodesse poterit, eam desiderantibus non aegre accommodabit.

I. ACKERSDYCK ob instantem aetatis vacationem lectiones publice habendas non edicit, privatim tamen civium Academicorum studia adiuvare, quantum poterit, paratus erit.

Si qui sint, qui publica disputandi exercitia haberi cupiant, his praeesse parati sunt Iuris Professores, alternis hebdomadibus, die Saturni, hora XII. Lectiones de Oeconomia politica, de Statistica et de Historia gentium recentiorum politica, a Professore designando habendae, post ferias indi

cabuntur.

IN FACULTATE PHILOSOPHIAE THEORETICAE ET

LITERARUM HUMANIORUM.

Logica docebit c. G. OPZOOMER, diebus Iovis, Veneris et Saturni, hora II. Metaphysica c. G. OPZOOMER, diebus Iovis, Veneris et Saturni, hora I. Historiam philosophiae veteris explicabit S. KARSTEN, die Lunae, hora II

et III aliave commodiore.

Literas Graecas docebit s. KARSTEN, diebus Martis, Iovis et Veneris, hora XI, tractando Aristophanis Aves et Plutarchi Agin et Cleomenem.

« iepriekšējāTurpināt »